Gıda Katkı Maddeleri Ne Kadar Zararlı?

20-05-2024 13:21

Market raflarında sıklıkla yer alan uzun ömürlü adı altında satılan ürünler özellikle çocuklar başta olmak üzere büyüklerin sağlığını tehdit etmekte. Gıdaların içerisinde bulunan katkı maddeleri, metabolizma ve bağışıklık sistemimizi olumsuz yönde etkileyebilir. Bu maddeler, genetik yapılarımıza zarar verebilir ve birçok sağlık sorununa yol açabilir.

Özellikle çocukların gelişimi üzerinde büyük etkisi olan gıda katkı maddeleri, bağışıklık sistemini zayıflatarak çocukları hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirebilir. Aynı şekilde yetişkinlerde de metabolizmayı olumsuz etkileyerek obezite gibi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Bu nedenle, hazır yiyeceklerin içeriğinde bulunan katkı maddelerine dikkat etmek ve mümkün olduğunca doğal ve sağlıklı beslenmeye özen göstermek önemlidir.

Gıda Katkı Maddesi Nedir?

Gıda katkı maddeleri, tek başına gıda olarak tüketilmeyen ve gıdaların ham ya da yardımcı maddesi olarak kullanılmayan maddelerdir. Bu maddeler, besleyici bir değeri olmayan ya da seçilen teknoloji gereği kullanılan işlem veya imalat sırasında gıdalara eklenir. Gıda katkı maddeleri, genellikle gıdaların raf ömrünü uzatmak, lezzetini artırmak, renklerini korumak veya dokularını iyileştirmek için kullanılır.
Gıda katkı maddeleri, bir çok farklı amaç için kullanılan; ancak tüketici sağlığı açısından dikkatli bir şekilde incelenmesi gereken maddelerdir. Bazı gıda katkı maddeleri kanserojen olabilirken, bazıları ise tamamen güvenli olabilir. Bu nedenle gıda katkı maddelerinin kullanımında titizlikle hareket etmek ve uygun miktarlarda kullanmak önemlidir.

Gıda Katkı Maddeleri Nelerdir?

Gün içinde farkında olmadan yediğimiz besinlerin içeriğine dikkat edersek, hangi gıda katkı maddelerinin en sık kullanıldığını araştırıyoruz:

Bisphenol-A
Nitrat-Nitrit
Sodyum Sülfit
Karamel
Titanyumdioksit
Aspartam
Monosodyum Glutamat
Formaldehit

1. Bisphenol-A

1,4-Bisfenol-A (BPA), gıda sektöründe sıkça kullanılan bir kimyasaldır. Birçok üründe bozulmasını önleyen bir katkı maddesi olarak yer alır. Bu kimyasal, en popüler ostrojen hormonu gibi davranabilir. Vücudumuza girdiğinde, ostrojen etkisi gösterebilir ve ostrojen oranının artmasına yol açar. Dolayısıyla, bulanan ürünler tüketildiğinde, vücudumuzda bu kimyasalın birikmesi mümkündür. Bu durum, sağlık açısından endişe vericidir çünkü fazla miktarda ostrojen vücudumuzda dengesizliklere ve sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, gıda sektöründe 1,4-Bisfenol-A içeren ürünler kullanımı konusunda dikkatli olunmalı ve alternatif ürünler tercih edilmelidir.

2. Nitrat-Nitrit

Nitrat-Nitrit, işlenmiş et ürünlerinde en çok kullanılan katkı maddesi olarak hem koruyucu hem renklendirici hem lezzet arttırıcı olarak kullanılır. Ülkemizde nitrat-nitrit'ten sonra en çok kullanılan tür sosis, salam, pastırma, sucuk gibi işlenmiş etlerde kullanılır.

3. Sodyum Sülfit

Sodyum sülfid, ülkemizde sık kullanılan bir kimyasal bileşiktir. Genellikle gıda sektöründe koruyucu olmakla birlikte, bozulma önleyici ve beyazlatıcı olarak kullanılır. Sülfitleyici özelliği sayesinde peynir, sakız, dondurma, portakallı içecekler, meyve suları, bisküvi gibi ürünlerde yer alır. Ayrıca fermente içeceklerin ambalajında veya birçok restoranın salata barında bulunmakta ve renk kıvamı korumak için kullanılır. Ancak aşırı tüketildiğinde sağlık sorunlarına yol açabilir. Son yapılan araştırmalara göre, aşırı sodyum sülfid tüketiminin hafıza bozukluklarına neden olabileceği belirtilmektedir.

4. Karamel

GM buğday ve GM mısırdan üretilen karamel, birçok gıda ürününde kullanılan bir renklendirici ve tatlandırıcıdır. Ancak içerisinde bulunan bu katkı maddeleri, bazı araştırmalara göre kansere neden olabilecek bileşenleri barındırabilir. Karamelin en sık karşılaşıldığı ürünler arasında konserve türleri, hamburgerler, kekler, pasta, bisküvi ve şekerleme çeşitleri bulunmaktadır.

5. Titanyumdioksit

Titanyumdioksit, gıda maddesi olarak bazı hap ve şekerlemelerde kullanılır. Bu katkı maddesi, renklendirici ve nem tutucu olarak da bilinir. Ancak, titanyum dioksit alarjen ve toksik bir madde olabilir. Bu katkı maddesi alüminyum kaynaklıdır ve sağlık açısından en tehlikeli olarak kabul edilen maddelerden biridir. Titanyumdioksit karşı aşırı duyarlılık sebep olabilir. Dünyanın pek çok ülkesinde yasaklanmıştır çünkü toksik veya alerjen olan madde içerir.

6. Aspartam

Aspartam, fenilalanin denilen bir sentetik amino asit içerir ve genellikle ilaç, diyet yiyecekleri, sos, ketçap, çikolata, gazoz gibi ürünlerde kullanılmaktadır. Ancak fenilalanin birikmesini sağlar ve bu da çocuk gelişiminde ve beyin hasara yol açabilmektedir. Ayrıca kan ve dokularda fenilalanin birikmesini sağlar ve göz kapakları, dudak ve ellerde şişme gibi sebepleri olmaktadır.

7. Monosodyum Glutamat

Monosodyum Glutamat, lezzet artırıcı olarak bilinir ve pek çok imalathanede, restoranda ve kafede kullanılır. Özellikle Çin ve Japon mutfağında sıkça tercih edilirken Türk mutfağında da yaygın olarak kullanılır. Ancak, lezzet artırıcı olarak bilinen bu madde bazı sağlık sorunlarına neden olabilir. Baş ağrısı, ishal, göğüste sıkışma gibi belirtilere yol açabilir. Astımlı hastalarda ağır astım atakları tetikleyebilir.

8. Formaldehit

Formaldehit, kimya endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bir maddedir. Bu madde tekstil, halıfleks, boya, lastik, mobilya ve pek çok benzeri ürünlerin bozulmasını önler. Aynı zamanda ev temizliği ve günlük yaşam ürünleri üretiminde de sıkça kullanılır. Ancak formaldehitin aşırı maruz kalınması birçok sağlık sorununa neden olabilir. Özellikle hazımsızlık, böbrek ve üstü bezi hastalıkları, üreme organı bozuklukları, kısırlık, kist kanser, diyabet, tiroid sorunları, havale ve davranış bozuklukları gibi hastalıklara sebep olabilir. Ayrıca düşük tansiyon da formaldehitin zararlı etkileri arasındadır.

Zararlı Katkı Maddeleri Listesi

Zararlı Katkı Maddeleri Listesi, tüketicilerin sağlığına zarar verebilecek içerikleri belirlemek amacıyla oluşturulan bir listedir. Bu liste, kullanılan gıda ve kozmetik ürünlerinde bulunan zararlı katkı maddelerini kısaca listelemektedir.

Aspartam (Nutrasweet ve Equal olarak da bilinmekte)
Yüksek Fruktoz Mısır Şurubu
Monosodyum Glutamat (MSG) ya da E621
Trans Yağ
Yaygınca Kullanılan Gıda Boyaları
Sodyum Sülfit
Sodyum Nitrat/ Sodyum Nitrit
BHA ve BHT
Sülfür Dioksit
Potasyum Bromat

Hazır gıdalardaki gıda katkı maddelerinin sağlık üzerindeki etkilerini anlamak ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmek, bireylerin kendi kontrolünde olan önemli bir adımdır. Tüketiciler, bilinçli seçimler yaparak, sağlıklı ve uzun vadeli bir yaşam tarzını benimseyebilirler.

Tüm Bloglar